Księgarnia Uniwersytecka

Podręcznik Podstawy analizy i klasyfikacji gleb zawiera najnowszą wiedzę z dziedziny genezy i klasyfikacji gleb oraz metod analiz laboratoryjnych oceniających ich właściwości fizyczne i chemiczne. Wykazano w nim, że w ocenie właściwości gleb kluczowe znaczenie mają badania realizowane w terenie, oparte na analizie warunków środowiska, opisie ich cech morfologicznych oraz pracach kartograficznych. Prezentację metod oznaczania właściwości gleb poprzedza wartościowa wiedza ogólna, zaprezentowana w przystępny i przejrzysty sposób.
W podręczniku zamieszczono obowiązującą obecnie, a trudno dostępną systematykę gleb Polski, opracowaną w 2019 roku przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze. Wartość merytoryczną podręcznika podnosi też umiejętnie cytowana i właściwie dobrana literatura dotycząca analizowanych w nim problemów.

[Na podstawie recenzji prof. dr hab. inż. Stanisława Barana]

PRZEDMOWA

1. MIEJSCE I DZIEJE ZIEMI WE WSZECHŚWIECIE
1.1. Powstanie Wszechświata
1.2. Gwiazdy i galaktyki
1.3. Układ Słoneczny
1.4. Ziemia – powstanie, budowa, zmiany w trzecio- i czwartorzędzie
1.5. Zmiany wierzchniej warstwy litosfery Polski w erze kenozoicznej
1.6. Koniec istnienia Ziemi i Wszechświata

2. ZARYS MINERALOGII, PETROGRAFII I GEOMORFOLOGII
2.1. Pojęcia, definicje
2.2. Mineralogia
2.2.1. Budowa wewnętrzna minerałów
2.2.2. Właściwości fizyczne minerałów
2.2.3. Chemiczna klasyfikacja minerałów
2.3. Petrografia
2.3.1. Wprowadzenie
2.3.2. Skały magmowe
2.3.3. Skały osadowe
2.3.4. Skały metamorficzne
2.4. Siły kształtujące i modelujące powierzchnię Ziemi
2.4.1. Procesy geologiczne
2.4.2. Działalność wód płynących
2.4.3. Morfologiczna działalność lodowców
2.4.4. Morfologiczna działalność wiatru

3. MORFOLOGIA GLEB
3.1. Procesy glebotwórcze
3.2. Poziomy genetyczne
3.2.1. Poziomy główne
3.2.2. Poziomy mieszane i przejściowe
3.2.3. Podpoziomy
3.2.4. Przyrostki do oznaczania cech i właściwości poziomów
3.3. Poziomy diagnostyczne gleb
3.3.1. Wprowadzenie
3.3.2. Powierzchniowe organiczne poziomy diagnostyczne
3.3.3. Powierzchniowe mineralne poziomy diagnostyczne
3.3.4. Podpowierzchniowe poziomy diagnostyczne
3.4. Diagnostyczne materiały glebowe
3.4.1. Pojęcia ogólne
3.4.2. Torfy
3.4.3. Materiały limniczne
3.4.4. Mineralne materiały diagnostyczne
3.4.5. Antropogeniczne materiały diagnostyczne
3.5. Diagnostyczne właściwości gleb
3.6. Profil i pedon glebowy
3.6.1. Wybór miejsca i wykonanie odkrywki glebowej
3.6.2. Opis profi lu glebowego
3.6.3. Pobieranie próbek do badań laboratoryjnych
3.6.4. Przygotowanie próbek glebowych do analizy
3.6.5. Monolity glebowe
3.7. Mikromorfologia gleby

4. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEB
4.1. Wprowadzenie
4.2. Trójfazowy układ gleby
4.3. Podział właściwości fizycznych gleb
4.4. Podstawowe właściwości fizyczne gleb
4.4.1. Skład granulometryczny (uziarnienie)
4.4.2. Powierzchnia właściwa
4.4.3. Gęstość gleb
4.4.4. Porowatość gleb
4.4.5. Wilgotność gleby
4.4.6. Plastyczność gleb
4.4.7. Lepkość gleb
4.4.8. Zwięzłość gleb
4.4.9. Zmiany objętościowe gleby
4.4.10. Struktura gleb
4.5. Funkcjonalne właściwości fizyczne gleb
4.5.1. Woda – najważniejsze bogactwo naturalne Ziemi
4.5.2. Zasoby wodne Ziemi
4.5.3. Ziemski cykl hydrologiczny
4.5.4. Funkcje wody glebowej
4.5.5. Źródła, rodzaje i postaci wody glebowej
4.5.6. Siły wiązania wody w glebie (potencjał wody glebowej)
4.5.7. Pojemność wodna gleby (retencja wodna)
4.5.8. Ruch wody w glebie
4.5.9. Zapas wody glebowej
4.5.10. Gospodarka wodna gleb
4.5.11. Powietrzne i cieplne właściwości gleb

5. WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE GLEB
5.1. Materia organiczna gleby
5.1.1. Charakterystyka
5.1.2. Skład i frakcjonowanie próchnicy
5.1.3. Próchnica (węgiel organiczny) – metody oznaczania
5.1.4. Azot
5.2. Właściwości sorpcyjne gleb
5.2.1. Rodzaje sorpcji
5.2.2. Kompleks sorpcyjny gleby
5.2.3. Sorpcja wymienna kationów
5.2.4. Pojemność wymiany kationów (PWK)
5.3. Odczyn gleby
5.3.1. Wprowadzenie
5.3.2. Oznaczanie odczynu (pH)
5.3.3. Kwasowość gleby
5.4. Węglan wapnia
5.5. Składniki pokarmowe – formy występowania i metody oznaczania
5.5.1. Niezbędne pierwiastki pokarmowe
5.5.2. Makroelementy
5.5.3. Mikroelementy
5.5.4. Czynniki wpływające na rozpuszczalność składników pokarmowych
5.5.5. Formy składników pokarmowych w glebie i metody ich oznaczania
5.5.6. Całkowita zawartość pierwiastków
5.5.7. Formy przyswajalne dla roślin
5.5.8. Sole rozpuszczalne w wodzie

6. KLASYFIKACJA GLEB
6.1. Wprowadzenie
6.2. Systematyka gleb
6.2.1. Struktura systematyki i jednostki klasyfikacyjne
6.2.2. Zasady nazywania gleb
6.2.3. Zasady klasyfikacji gleb pogrzebanych
6.2.4. Skróty stosowane w klasyfikacji
6.2.5. Klasyfikacja – rzędy, typy i podtypy
6.3. Bonitacja gleb
6.3.1. Wprowadzenie
6.3.2. Gleby orne
6.3.3. Gleby użytków zielonych
6.3.4. Współczynniki przeliczeniowe i wskaźnik bonitacji
6.4. Kompleks przydatności rolniczej gleb
6.4.1. Kompleksy przydatności rolniczej gleb ornych
6.4.2. Kompleksy trwałych użytków zielonych

7. KARTOGRAFIA GLEB
7.1. Rodzaje map według skali
7.2. Rodzaje map w zależności od treści
7.2.1. Mapy glebowo-genetyczne
7.2.2. Mapy glebowo-rolnicze
7.2.3. Mapy zasobności i potrzeb wapnowania (odczynu)
7.3. Wykonywanie map glebowych

8. WALORYZACJA ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ
Gleba
Agroklimat
Rzeźba terenu
Warunki wodne środowiska

9. ZARYS DEGRADACJI I OCHRONY GLEB POLSKI
Degradacja fizyczna
Degradacja chemiczna

ZAŁĄCZNIKI

LITERATURA

INDEKS