Księgarnia Uniwersytecka

Pomologia jest nauką o odmianoznawstwie drzew i krzewów owocowych, w krajach anglosaskich jest synonimem sadownictwa (pomology). Na Opolszczyźnie to znana dzielnica Prószkowa, przez dziesięciolecia związana z ogrodniczą edukacją. W centrum Prószkowa od 1847 r. działała Królewska Akademia Rolnicza (Königliche Landwirthschaftliche Akademie zu Proskau). W dziewiętnastym stuleciu, dokładnie w r. 1868, państwo pruskie powołało w Prószkowie Królewski Instytut Pomologiczny (Königliche Pomologische Institut). Zgodnie z nadanym statutem jednostkę ulokowano w miejscu, gdzie obecnie mieści się Pomologia. Ta nazwa została utrwalona po dziś.

Przez dziesięciolecia placówka rozwijała się znakomicie w państwie pruskim i niemieckim.

Dziś, z perspektywy czasu, który upłynął od zakończenia drugiej wojny światowej, możemy odnieść się z uznaniem do inicjatywy przywrócenia w 1947 r. kształcenia ogrodniczego na tej staropiastowskiej ziemi. Podjęto prace mające na celu odnowienie bazy i placówka piękniała z roku na rok. Kształcono na poziomie wysokim z udziałem zacnych i wspaniałych nauczycieli. Szkolne gospodarstwo i cały obiekt wspierali pracownicy oddani Pomologii, prawie wyłącznie autochtoni. Był entuzjazm młodzieży i coraz większe zainteresowanie zawodem ogrodniczym. Tak trwało przez dziesięciolecia. Z czasem sytuacja społeczno-gospodarcza uległa zmianom, a transformacja ustrojowa i wolny rynek wyeliminowały potrzebę nauki w ogrodnictwie. Od przeszło 20 lat nie prowadzi się już tego rodzaju edukacji. Pozostała jednak historia, dzieje, czasami niezwykłe, z sentymentem wspominane przez absolwentów Pomologii.

Zarówno prószkowska akademia rolnicza, jak i uczelnia ogrodnicza były powołane z myślą o rozwoju rolnictwa i ogrodnictwa na Śląsku. Brak niepodległego państwa polskiego stawał się przeszkodą wielu inicjatyw utworzenia podobnych ośrodków edukacyjnych na ziemiach znajdujących się pod zaborami. Polakom pozostała zagranica, stąd śląski Proskau pod wieloma względami okazywał się dobrym miejscem zdobywania wykształcenia. Prószkowskie uczelnie dały polskiemu narodowi wielu zacnych obywateli – uczonych, inicjatorów kształcenia akademickiego i działaczy w sferze rolnictwa, publicystów, a nawet polityków. Przekazywały wiedzę stanowiącą podstawę nowoczesnego gospodarowania ziemian i administratorów ziemskich. W okresie działalności powojennej prestiżowa Pomologia okazała się kuźnią kadry ogrodniczej: jej absolwenci rozsławiali Prószków na wielu uczelniach, a zdobyte wykształcenie owocowało w wielu karierach zawodowych.

Pomologia zawsze była wspaniałym miejscem na mapie Opolszczyzny. Uznanie, a nawet podziw wzbudzały ogrody i park arboretum, wielohektarowe sady i mateczniki wyróżniające się niewiarygodną liczbą gatunków i odmian, unowocześniane laboratoria i baza, kiedyś także naukowa. Prószkowski park arboretum jest znany powszechnie po dzień dzisiejszy. Jego malownicze zaułki podziwiamy na fotografiach i uroczych blisko stuletnich kartach pocztowych. Sędziwe i unikatowe okazy drzew przeszły niejedną zawieruchę pogodową czy wojenną.

Przedmowa

Wprowadzenie. Rys dziejów Śląska Opolskiego (Krzysztof Stryjkowski)

1. Królewska Akademia Rolnicza w Prószkowie (1847–1881)
1.1. Wprowadzenie
1.2. Powołanie uczelni i jej organizacja
1.3. Kadra nauczycielska
1.4. Zasady i przebieg kształcenia
1.5. Prószkowska akademia ośrodkiem kształcenia Polaków
1.6. Inicjatywy polskiej młodzieży w Prószkowie

2. Królewski Instytut Pomologiczny w Prószkowie (1868–1924) i kształcenie ogrodnicze w latach 1924–1944
2.1. Wprowadzenie
2.2.Organizacja instytutu i jego działalność
2.3. Kadra nauczycielska
2.4. Zasady i przebieg kształcenia ogrodniczego
2.5. Baza dydaktyczna – zabudowania i ogrody
2.6. Polacy – ogrodnicy kształceni w prószkowskiej Pomologii
2.7. Kształcenie ogrodnicze w latach 1924–1944

3. Park arboretum łączący dzieje

4. Kształcenie ogrodnicze w Prószkowie; od liceum i technikum do zespołu szkół ogrodniczych (1947–2002)
4.1. Wprowadzenie
4.2. Zanim powołano szkołę
4.3. Organizacja edukacji ogrodniczej
4.4. Nasza Pomologia – sentymentalne wspomnienia
4.5. Absolwenci z dorobkiem naukowym

5. Wspomnienia absolwentów
5.1. Janina Laszkiewicz – moja droga do Bierdzan
5.2. Nana z Podstolskich Drogowska – mój ogrodniczy życiorys
5.3. Mirosława Marszycka-Ciołek – niezapomniana Pomologia
5.4. Janusz Szymański – zaczęło się w Pomologii
5.5. Zbigniew Gruca – okruchy wspomnień z lat 1956–1961
5.6. Waldemar Stanisław Gwaroński – Pomologia tkwi w naszych umysłach
5.7. Stefania Kulik z domu Kaleta – matura 1968
5.8. Andrzej Kozera – wspomnienia z Pomologii
5.9. Tadeusz Kolasa – najmłodszy z czwórki rodzeństwa
5.10. Leszek Mularz – nasza Pomologia
5.11. Marek Sojka – nasza rodzinna Pomologia
5.12. Agnieszka Rokosz z domu Holinej – wspomnienia z sentymentem
5.13. Dominik Pikos – podwójne zakończenie

Posłowie

Indeks osób
Załączniki
Bibliografia
Źródła ilustracji
Summary
Zusammenfassung